Aan de band tussen school en kerk kwam rond 1850 verandering. De overheid bepaalde dat het onderwijs openbaar zou worden. Het zou het begin betekenen van de zogenaamde schoolstrijd. De relatie met de kerk bleef in Vaassen de eerste jaren evenwel bestaan. Meester Tieman bleef tot 1886 als koster en tot 1888 als voorzanger betrokken bij de kerk.
Er was geen leerplicht voor de kinderen. Wel waren er plaatselijke verordeningen voor kinderen, maar die werden niet altijd even goed nageleefd. Bovendien werd het onderwijs minder gesubsidieerd en moest voor het schoolgaan worden betaald. Veel kinderen volgden hierdoor geen onderwijs.
Invoering van leerplicht
Per 1 januari 1901 werd de leerplicht voor kinderen vanaf 6 jaar ingevoerd. Het aantal leerlingen nam hierdoor toe en de bestaande school in het dorp bood daarvoor te weinig ruimte. Ook werd de afstand om naar school te gaan een probleem. De gemeenteraad besloot daarom in haar vergadering van 25 juli 1900 tot de bouw van een school voor openbaar onderwijs. De eerste aanpak was niet al te voortvarend, want pas op 15 januari 1903 werd de grond voor de school gekocht van Herman Dijkman voor een bedrag van 275 gulden. Voor het schoolhoofd werd naast de school een woning gebouwd. De totale kosten voor grond, gebouwen en inrichting bedroegen circa 16.000 gulden. Iedere school had toen een eigen schoolkring in de gemeente, dit is een omlijning van het gebied van waaruit de kinderen naar een bepaalde school moeten. Deze schoolkringen moesten met de stichting van de nieuwe school worden aangepast.
Opening van de school
Na een jaar, op 5 januari 1904 kon de school worden geopend door burgemeester Sweerts de Landas. 100 nieuwe leerlingen stonden samen met het nieuwe hoofd, de nieuwe leerkrachten en de leden van de Plaatselijke Schoolcommissie in de gymzaal van de school te luisteren naar de burgemeester die de zorg van de nieuwgebouwde school overdroeg aan het hoofd der school, de heer R. Schilder. De heer Schilder bedankte de burgemeester en in zijn toespraak zei hij te streven naar een goede samenwerking tussen school en huis.
De jongens en meisjes speelden toen nog gescheiden op het speelplein. De jongens speelden aan de wegkant en de meisjes aan de kant van het meestershuis en achter de school. Vroeger stond er ook een pomp op het plein.
De heer Schilder blijft dertig jaar aan de school verbonden. Een leerling van toen, de heer H. Kamphuis, had uit een berkentak een aanwijsstok voor de meester gesneden. Deze werd al die jaren dagelijks door de meester gebruikt.
Na de heer Schilder heeft de school nog een aantal directeuren gehad: achtereenvolgens waren dat de heren de Lange, J. Tromop en mevrouw N. Bohré. Momenteel is mevrouw van Hal locatieleidster.
Einde van de schoolstrijd
De schoolstrijd werd beslecht en er kwam een einde kwam aan de achterstelling van het bijzondere onderwijs. De bijzondere scholen van Katholieke en Protestantse signatuur konden nu ook aanspraak maken op de subsidies die het openbaar onderwijs ontving. Al snel werden in Vaassen zowel een school met de Bijbel als een katholieke school opgericht. Deze trokken ondanks de afstand ook een behoorlijk aantal leerlingen uit het de schoolkring van de Geerstraatschool. Het aantal leerlingen van de Geerstraatschool liep daardoor terug naar 60 à 70.
Ouderparticipatie
De samenwerking met de ouders blijkt uit een verslag de krant van 1929 over Koninginnedag, dat toen nog op 3 en 4 september gevierd werd:
"..Te half negen waren ongeveer 600 kinderen vergezeld van het onderwijzend personeel in de Kastanjelaan waar zij werden opgesteld voor de optocht door het dorp. De kinderen der school aan de Geerstraat waren met wagens van de school naar Vaassen gereden. De ouders H. Kers, G.L. Buitenis, M. Vos, P. van Triest F. Voortman en P. Voortman waren zo welwillend hun paard en wagen daarvoor af te staan en de kinderen ook weer terug te brengen. Een hartelijken woord van dank zij hun hier toegebracht…."
Rond Sinterklaas maakten de ouders voor de kinderen chocolademelk van de melk die bij de boeren uit de omgeving werd gehaald.
De school in oorlogstijd
In de oorlogsjaren was het voor het personeel ondanks het gevaar van rondvallende bommen goed te doen op school want er bleef altijd wel iets over van de slacht voor de meester en de juffrouw. Toen de inkwartiering van soldaten dreigde, zijn alle leermiddelen in het huis van meester Bultman opgeslagen.
De school vormde een potentieel doelwit voor eventuele luchtaanvallen. De leerlingen werden door de leerkrachten hierop voorbereid door alarmoefeningen. Het hoofd gooide op gezette tijden een knuppel in de klas. Op dit teken gingen de kinderen plat naast hun banken liggen. Ook gebeurde het wel dat ze in de sloot langs de Geerstraat gingen liggen. Gelukkig hebben de leerlingen het geleerde nooit in werkelijkheid in de praktijk hoeven toepassen. Deze herinneringen zijn opgehaald door de heer de H.J. de Wilde en de heer J. Brummel tijdens het 75-jarig bestaan van de school in 1979.
Een nieuw schoolgebouw
Op 17 maart 1953 ontving het gemeente bestuur een brief van de inspecteur van de Plaatselijke Commissie van Toezicht op Lager Onderwijs. In deze brief werd melding gemaakt van de slechte toestand van het gebouw; de zwarte plafonds, de verrotte vloeren, kale muren en geen goede riolering. Na een jaar besloot de gemeenteraad om de school totaal te verbouwen, nadat was gebleken dat het opknappen van de school veel te veel geld zou gaan kosten. De ingang kwam aan de wegkant en er kwam een gang met 3 leslokalen die goed stonden ten opzichte van de zon. Eerst werd het nieuwe gebouw geplaatst, van de oude school bleef alleen de fundering intact en daar werd een gymlokaal op gebouwd.
Van noodlokalen had men toen nog niet gehoord want tijdens de verbouwing werd de school soms voor een korte periode gesloten.
De nieuwe school werd ook worden gebruikt voor buurtactiviteiten, waardoor een levendige buurtvereniging ontstond. Ook ontstond door het initiatief van meester Boomsluiter de toneelgroep "de Jonge Spelers".
Moeilijke tijden voor de Geerstraatschool
Door de schaalvergroting in het onderwijs heeft de Geerstraatschool de nodige problemen gekend. Tot twee keer toe, in 1993 en 2000, werd de school bijna opgeheven. Door een te fuseren met de andere scholen van het openbare onderwijs kon dit tij worden gekeerd.
Ook tijdens de MKZ-crisis in 2001 waren het moeilijke maanden voor de school. Doordat de school in het MKZ-gebied lag en veel kinderen op boerderijen woonden was het, vanwege besmettingsgevaar niet verantwoord klassikaal les te geven. De kinderen moesten daardoor thuis blijven.
Bronnen:
1100 jaar Vaassen, een stuk van Nel Bohré
G. van der Zee, kerkgeschiedenis van Vaassen
Gegevens en foto's van de evene-mentencommissie
Gegevens van Hanneke van Hal locatieleidster
Diverse artikelen uit de Stentor