Het is niet zo, dat het direct na de bevrijding allemaal pais en vree was: een vernielde infrastructuur, verwoeste fabrieken of nog niet draaiende fabrieken wegens gebrek aan van alles en nog wat. Toch zette iedereen zijn schouders onder de 'wederopbouw'.
De draad weer oppakken…
Toen er weer papier beschikbaar kwam, kon in deze contreien een nieuwe krant ontstaan: "Veluwsch Nieuws, Driemaal per week verschijnend Nieuwsblad voor de Noord-Oost-Veluwe". Men startte met een soort combinatienummer gedateerd "Donderdag 12 en Zaterdag 14 Juni 1945". Lukraak een paar berichten uit dit eerste nummer, toevallig beide uit Vaassen: "Zaterdag speelde een elftal Canadeezen tegen Vaassen I. Zooals gewoonlijk ontbrak het niet aan belangstelling. Vaassen was sterker en won."
"Dinsdagavond gaf de heer H. van 't Einde met zijn kinderkoren een zangavondje in de muziektent. Er werd frisch en vroolijk gezongen. Er was aardig wat belangstelling."
Langzamerhand begon in het hele land weer de levering van elektriciteit aan particulieren, maar de hoeveelheid was echter, voor zover technisch mogelijk, streng gerantsoeneerd (5-7-1945). Ook de industrie had hieronder te lijden. Zo moest de 'Vulcanus' in Vaassen enkele weken nachtdiensten draaien, maar gelukkig zou er vanaf maandag 24 september weer gewoon dagdienst gedraaid kunnen worden (20-9-1945). In diverse artikelen werd de bevolking geadviseerd de soms langzaam verlopende wederopbouw positief te benaderen: "Als we ons dàt nu maar steeds voor oogen houden als we ons geduld verliezen. Men kan geen ijzer met handen breken – zoals oude en goede Vaderlandsche wijsheid ons leert" (24-7-1945). Dagelijkse levensbehoeften waren nog steeds slechts mondjesmaat verkrijgbaar. De productie van zout, o.a. voor het inmaken van groenten, kwam slechts moeizaam op gang, doordat de zoutfabriek in Hengelo pas half juli de productie in bescheiden mate zou kunnen hervatten en de fabriek in Boekelo ernstig beschadigd was. Bovendien had men te kampen met het algemene euvel: kolengebrek.
Honig meldde verheugd dat de echte vooroorlogse Honig's maizena weer in de winkels verkrijgbaar was: "Een dubbel geluk voor de huisvrouwen, want wie is beter dan Honig in staat uit het edele graan de zuivere, smakelijke en voedzame Maizena te fabriceeren!" (18-09-1945)
Niet minder blij was men bij de houthandel van de Gebrs. Smit te Vaassen, toen de eerste scheepslading Zweeds hout verwelkomd kon worden (15-09-1945). Al een maand eerder arriveerde op station Vaassen de eerste, feestelijk versierde wagon met hout, verzonden door de firma K. Kan Kzn. te Zaandam (11-8-1945). Uit Veluwsch Nieuws van 25-8-1945 blijkt dat ook de situatie in hotels en restaurants ging verbeteren door een 50% verhoging van de toewijzing voor aardappelen en door toewijzingen voor peulvruchten, bloem en suiker. Ook zou daar binnenkort echte koffie met suiker te krijgen zijn!
Herstel regionale infrastructuur
Hoewel men poogt het kanaal weer zo snel mogelijk bevaarbaar te maken en bruggen te herstellen, meldt de krant (28 juni) dat de scheepvaart op het kanaal Apeldoorn-Hattem voorlopig nog niet normaal functioneert. Terwijl Waterstaat zorgt voor de Horsterbrug te Epe en de Cannenburgerbrug te Vaassen, maakt de Gemeente Heerde twee rolbruggen. In onze gemeente voorzien belanghebbenden voorzien in het leggen van ophaal- of drijvende bruggen voor de Vemderbrug, Drachterbrug, Zuukerbrug, Schobbertsbrug en Jonasbrug. Verder bouwde, in opdracht van Rijkswaterstaat, de firma D. Roelofs & Zoon een nieuwe Horsterbrug die op 13 juli 1945 gereed kwam, een belangrijke verbetering in het verkeer tussen Epe en Oene.
De eerste 'trein' werd eind juli al gesignaleerd, nou ja, trein. Het was een locomotief met een aanhang van goederenwagons en een kraanwagen – om een gedérailleerde locomotief bij Heerde weer in het rechte spoor te brengen. Anderhalve maand later wordt het volledige herstel van de spoorlijn Arnhem-Hattemerbroek gemeld, maar er wordt fijntjes aan toegevoegd: het wachten is nu alleen nog maar op rollend materiaal... Bij Werkspoor werkt men met alle kracht aan het herstel van een Diesel-treinstel voor dit traject: "Wat comfort betreft, zullen we er dus op vooruitgaan!"
Bevrijding vieren, maar 'met reserve'
De bevrijding wordt, op verzoek van B&W, dit jaar met de nodige reserves gevierd. Specifiek met het oog op de rouw in veel gezinnen en de onzekerheid waarin velen nog verkeren, worden er geen 'feestdagen' vastgesteld en zal er ook geen kermis zijn. Tegen een meer uitgebreide viering van de verjaardag van H.M. de Koningin (uitsluitend op 30 en 31 augustus a.s.) bestaat geen bezwaar.
Helaas moest Oene het eind augustus nog zonder feestje doen, behalve dan twee kinderfeestjes, niet bepaald een nationaal feest.. Veel ouderen voelden dit als een tekortkoming van het dorp, reden waarom er een Commissie van voorbereiding kwam voor de oprichting van een oranjevereniging. Al 1,5 week later meldt de krant op 25-09-1945: "Onder groote belangstelling is alhier een Oranjevereeniging opgericht uit alle gezindten. In het bestuur hebben zitting de H.H.: H. Heering, D. Roelofs, H.J. van de Vrugt, A. Bijsterbosch, L. van Gilst, H. Stokking, B. Vijge, F. Montizaam en H. Jager."
Als symbool voor de bevrijding komt er ook een uitgifte van postzegels:
"Om de bevrijding te symboliseeren, zal er een 7½ cents postzegel in Oranjekleur worden uitgegeven, waarbij de Nederlandsche Leeuw den Duitschen draak verslaat. Boven deze uitbeelding staat in kleine hoofdletters het woord 'Herrijzend' en er onder in grootere kapitalen 'Nederland', terwijl in den linker bovenhoek de waarde is gedrukt." (5-7-1945)
Inventiviteit
Wat kan een huisvrouw doen, als ze merkt dat de katoen uit haar petroleumstel verdwenen is? Zij vervangt de katoen door een reepje van een oude vilten hoed te snijden… Het petroleumstel brandt dan weer als een lier! (13-09-1945)
Om te voorzien in het gebrek aan eiwitten en vlees, werd (weliswaar via bonnen!) eierpoeder – een sterk geconcentreerd voedingsmiddel – beschikbaar gesteld. Een smakelijke koek maak je hiervan door een paar uitjes te fruiten in een koekenpan en een mengsel van eierpoeder, water, ietsje zout en wat fijngesneden peterselie door de gebakken uitjes te bakken – een heerlijke koek bij een middagmaal van aardappelen en sla of als beleg op de boterham!
Besluit
Graag besluit ik met de laatste woorden van een artikel van O.D. in VN 14-8-1945, waarin Deuteronomium 30:19 wordt geciteerd. "Ik roep vandaag hemel en aarde als getuigen op: u staat voor de keuze tussen leven en dood, tussen zegen en vloek. Kies voor het leven, voor uw eigen toekomst en die van uw nakomelingen" (NBV).