1808-1870 Index op twee pachtboeken De Cannenburg
Index op twee pachtboeken van Kasteel Cannenburg, 19e eeuw
Door Evert de Jonge
Bron: Het Gelders Archief, archiefnummer 0407, Huis De Cannenburg, invnr. 524 en 525.
Inleiding
De bezitters van de Cannenburg hadden niet alleen het kasteel en het omliggende park, maar ook diverse landerijen, boerderijen en watermolens, in bezit. Vanaf de stichting van het kasteel was dit bezit gestaag uitgebreid. In het bewaard gebleven archief bevinden zich dan ook talloze akten over dat bezit. Deze archivalia vormen een bron van historische informatie voor niet alleen Vaassen, maar alle dorpen in de gemeente Epe.
Al enkele jaren biedt Het Gelders Archief (HGA) de mogelijkheid om archivalia te laten scannen, zodat raadpleging op afstand mogelijk is. Zo zijn ook een aantal inventarisnummers uit het archief van Huis De Cannenburg gescand, zoals invnr. 524: het pachtboek 1808-1868 en invnr. 525: pachtboek 1835-1870. Dat komt in eerste instantie vreemd voor; waarom twee pachtboeken die elkaar overlappen? De verklaring kan zijn dat het tweede pachtboek in 1844 werd aangelegd wegens deling van het bezit tussen Frederik Carel Theodoor baron van Isendoorn à Blois en zijn jongere broer Reinder Albert Lodewijk baron van Isendoorn à Blois.
Het archiefinventaris geeft dat weliswaar niet aan, maar in het tweede boek wordt enkele keren aangegeven dat er ‘met mijn broer ‘ verrekening plaats dient te vinden. N.B.: In het kadaster van 1832 staat vrijwel alles nog op naam van de oudste broer.
De boeken bevatten voorin een eigentijdse index op de namen van de pachters, waardoor snel is vast te stellen welke persoon land of een boerderij pachtte van de broers Van Isendoorn à Blois.
Echter wie meer geïnteresseerd is in de verpachting van de landerijen, boerderijen en (water)molens heeft niets aan de eigentijdse index. Daarom is onderstaande index gemaakt. Die van invnr. 524 start bij scan 47, die van invnr. 525 bij scan 17 van genoemd inventarisnummer. Per object is de naam opgenomen, gevolgd door de pachter(s) en het scan- en folionummer (Scan 1 t/m 46 betreft de eigentijdse index van invnr. 524, scan 1 t/m 16 idem van invnr. 525).
Het zal opvallen dat sommige namen op meerdere scans/folionummers voorkomen. De verklaring is dat sommige objecten - vooral molens - aan meerdere personen werden verpacht. Een tweede verklaring is dat bij de aanleg van het register voor ieder object een aantal lege folios gereserveerd werden, echter als die gevuld waren moest de rentmeester gebruik maken van de overgebleven folios van het pachtboek.
Het tweede pachtboek bevat helaas iets minder informatie; in een aantal gevallen is er zelfs geen object genoemd.
Tot slot: deze index is dus gemaakt om gemakkelijker in de pachtboeken gegevens op te zoeken. Als in de transcriptie bij voorbeeld ‘Wed. Hendrik Wolven modo (daarna) Dk. Smit’ wordt genoemd is van belang om te weten dat geen onderzoek gedaan is wanneer de eerste pachter opgevolgd werd door de tweede achter. Daarvoor dient men de desbetreffende pachtboeken in te zien waar dat soms is vast te stellen.