Het gilde werd waarschijnlijk gesticht in de 15e eeuw. Uit een latere gildebrief (1504) blijkt dat het een gemengd gilde was zowel qua doelstelling als lidmaatschap. De leden vormden een broederschap ten behoeve van zowel godsdienstverplichtingen als gezelligheid. Op het altaar van de kerk van Epe was voor de eerst genoemde verplichting een vicarie gesticht, waar driemaal per week de mis werd gelezen. Voor het tweede doel kwam men vier keer per jaar bijeen, waarop de mannen en vrouwen het zilveren St. Anthoniuskruis moesten dragen. Er waren dan onder andere gezamenlijke maaltijden. Toch was er nog een derde doel namelijk de uitdeling van broden aan de armen. Dat gebeurde op St. Anthoniusdag in de kerk.
Na de Reformatie verviel de geestelijke doelstelling en werd door de Staten van Veluwe bepaald dat de inkomsten deels voor de predikant en deels voor de koster/schoolmeester waren. Dit bleef zo tot 1865 al bleef het bestuur bij de oldermannen.
In de gildebrief van 1625 werd gesproken over ‘de schutten van Epe’, die jaarlijks hun ‘drinkeldagen’ hielden waarop tevens het schieten van de (houten) papegaai centraal stond. Dit onderdeel van de onderlinge gezelligheid verdween in de loop van de eeuw. Overbleef dus de armenzorg, zodat het gilde bekend stond als ‘St. Antonie armen’. Deze naam werd later ‘Stichting het St. Anthonie Gilde te Epe’ en dat is tot de dag van vandaag zo.
Voor meer informatie:
- R. Wartena, Inventaris van het archief van het St. Anthonis Gilde te Epe (z.j., 1962) (aanwezig op het gemeentearchief)
- Idem, Het archief van de Cannenburgh (Arnhem 1969), inventarisnummers 15-31 ‘Verbalen van de uitzetting van de schildschatting in het ambt Epe, 1602-1644’.