Een stripverhaal aan de hand van een negental foto's. (klik op de foto's voor een vergroting)
Even ten Noorden van de Cannenburch ligt een bijzondere buurtschap: 't Laar. Daar zijn rond het jaar 1600 zeven hutten gebouwd. Ik vond een kenner van dit bijzondere gedeelte van de gemeente Epe: Bennie Breden. Hij wees me de plekken waar ze hebben gestaan. Op één locatie is er zelfs nog een boerderijtje te vinden.
Het Laar op een wandelkaart uit de vorige eeuw. (kaart is te vinden in de bibliotheek van Ampt Epe)
't Laar in verre het verleden
Dit bijzondere gedeelte van de gemeente Epe, ook wel aangeduid als 't Loar, wordt ruwweg begrensd door de Kluinweideweg in het zuiden en de Laarseweg in het noorden. De maaiveldhoogte daartussen is 16,9 m +. Iets verder naar het oosten is die hoogte 13 m
Het Laar is ruim een kilometer (af-)gelegen van het dorp Vaassen, ten noorden van het kasteel. De familie Van Isendoorn, destijds eigenaar en bewoner van De Cannenburch, heeft rond het jaar 1600 grond op 't Laar beschikbaar gesteld om er zeven hutten op te bouwen.
Natte boel
Het wat hoger gelegen gebied van 't Loar werd destijds omgeven door de moerasachtige Kluinweidens en andere natte gebieden. Daardoor was het in meer of mindere mate geïsoleerd. (Pas) in de loop van de 17e eeuw werden in de omgeving beken aangelegd.
Maar ook later liep het land ten noorden van de Kluinweideweg na regenval onder. Hier een foto van de plek waar een hut moet hebben gestaan. De boerenbedoening werd later verplaatst naar het noorden, hogerop de enk.
Bij diezelfde plek maar dan met een blik naar het oosten. De fotograaf heeft geprobeerd het oplopende hoogteverschil vast te leggen.
Nog te vinden uit het einde van de 19e eeuw:
Op een andere locatie is er zelfs nog een boerderijtje te vinden; namelijk op Kluinweideweg 12. Dit is het huis van de (voor-)ouders van Bennie, die de plekken van de hutten aanwees.
Vee
Dit woonhuis aan de Kluinweideweg was aanvankelijk een boerenbedoening. Ze is eind negentiende eeuw gebouwd op de plaats van een van de oorspronkelijk hutten. Halverwege vorige eeuw was de muur aan de westkant nog opgebouwd uit takken besmeerd met leem. De toenmalige eigenaar heeft destijds het dakgebint opgevijzeld en de muren door een jonge vakman laten opmetselen tot de huidige hoogte. Zo ontstond er binnen meer (sta-)ruimte; maar het blijft een krappe bedoening; temeer daar je je moet voorstellen dat het achterste gedeelte van dit gebouwtje als stal werd gebruikt. Daar werd eeuwenlang vee gehouden: een koe en kalf, een geit en wellicht een varken. Nu is die stalruimte bij de woning getrokken.
Wonen op 't Loar aan de Kluinweideweg:
De Kluinweideweg bleef heel lang een slecht begaanbaar pad. Woonde je aan die weg en ging je naar de mis in de kerk dan deed je dit op jouw klompen van huis; en pas op de Laarseweg wisselde je die met leren schoenen en liet je klompen ter plekke achter bij een bevriende buur. v.v. In de berm liepen trouwens de geiten aan een touw vastgemaakt aan een piketpaaltje.
De mannen op 't Loar werkten, zeker aan het einde van de vorige eeuw, vaak op een fabriek in Vaassen. Het boeren vond door de vrouw plaats terwijl zij ook voor de kinderen zorgde.
Klavertje-vier:
Een wijze moeder van een negental kinderen zei ooit, toen die schobbejakken weer eens ruzie maakten: “Naar buiten! Ga een klavertje-vier zoeken. “ Dat deden ze in het landje op de Laarenk. Maar ze konden het niet vinden en zeiden; “Moeder, we kunnen het niet vinden; het bestaat niet.” Waarop de moeder ze naar binnen liet en wees op de Bijbel. “Het bestaat wel !” antwoordde ze, “kijk maar in de Bijbel.” Maar de kinderen konden daarin (aanvankelijk) niets vinden. “Toch zit er een klavertje-vier in” betoogde de moeder; “Kijk maar: 1. Mattheus, 2. Marcus, 3. Lucas en 4. Johannes.....voor alle geluk.”
Bennie Breden bij de plek waar tot halverwege de vorige eeuw “De Hutte van Ka” stond.
Op de voorkant van 'Het Loar' nr 168 is een oude foto van die bewoning te vinden. De hut is afgebroken.
De kastanjeboom die bij de hut van Ka stond is op de achtergrond zichtbaar. In 1963 werden plannen gemaakt om hier een woonruimte te bouwen. Dat is niet gebeurd. Zie tekeningen hieronder:
Verbouwplan woonruimte aan de Laarseweg te Vaassen; december '63
Deze tekeningen, die mij werden aangereikt, inspireerden me deze zomer om naar 't Loar te gaan fietsen en daar eens bij bewoners te gaan informeren.