Nu de gracht van kasteel Cannenburch in Vaassen is leeg gepompt voor een grote opknapbeurt, kun je ze zien: halfronde gaten in de voet van het kasteelmuur, afgerond met een keurig gemetseld boogje. Eentje zit er aan de voorzijde, maar in de andere muren zitten een paar van die holtes. Allemaal net wat anders van vorm, maar allemaal even mysterieus. Als je erin kijkt, zie je wat dieper weg nog een muur, maar naar boven toe is er geen 'plafond'. Onlogisch toch, zo'n gat dat als de gracht straks weer is volgelopen, onder water staat? Maar voor de show kan het niet gemaakt zijn. Waarvoor dient zo'n gat dan wel?
Een metselaar die de laatste hand legt aan de muur langs de gracht, weet het. "Daar achter loopt een holte helemaal naar boven. Daarin deden ze vroeger hun behoefte en dan viel het zo naar beneden en kwam het in de gracht."
Natuurlijk, dat is het. Laat je blik maar eens naar boven gaan, langs de kasteelmuur. Daar tref je drie kleine raampjes aan, die verdacht veel op wc-raampjes lijken. Op elke verdieping één en vrijwel recht boven de opening die in de gracht uitkomt. Dat kan geen toeval zijn.
Het boek 'Cannenburch en zijn bewoners' -een uitgave van de Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen- geeft uitsluitsel. In het hoofdstuk over de bouwgeschiedenis van het kasteel wordt de aanwezigheid van een closet veelvuldig genoemd. 'In de muur wederom een closet; men was daarmee niet zuinig (er was daarvoor vroeger dan ook geen waterleiding nodig en ze loosden direct op de gracht!)', aldus de beschrijving.
Ongeveer elke hoek van het kasteel en op elke verdieping had zo'n closet, een net woord voor poepdoos. De 'kleinste kamertjes' waren uitgespaarde ruimtes in de buitenmuur, die op de overige plekken een meter dik was.
Dat ze een slim systeem hadden bedacht om te voorkomen dat iemand op het onderste
toilet geen last had van een verdieping hoger, laten de drie raampjes zien. De closetten lagen ten opzichte van elkaar allemaal iets anders; de raampjes liggen niet in een kaarsrechte lijn boven het afvoergat in de gracht, maar verspringen steeds iets.
Wie de afvoergaten nog wil zien, moet snel zijn. Volgende week loopt de gracht weer vol.