In 1876 werd een spoorlijn dwars over de Veluwe aangelegd van Amersfoort via Apeldoorn naar Zutphen. Tegelijkertijd werd ook een korte spoorlijn aangelegd naar paleis Het Loo, waar koning Willem III woonde. In 1887 werd deze spoorlijn doorgetrokken naar Hattem. Met de aanleg hiervan werd het verzoek van de verschillende burgemeesters en belanghebbenden van tussenliggende dorpen ingewilligd door koning Willem III in hoogsteigen persoon.
De lijn werd aangelegd door de Koninklijke Nederlandsche Lokaalspoorweg Maatschappij en de exploitatie was in handen van de Hollandsche Spoorweg Maatschappij. Het traject Het Loo-Epe werd op 2 september 1887 geopend. Op 21 november van datzelfde jaar gevolgd door Epe-Hattem. Vanaf Het Loo lagen de volgende stations aan deze lijn: Wenum opstaphalte, station Vaassen, Emst, Epe, Heerde, Wapenveld, plus opstaphalte Berghuizer Papierfabriek, Hattem stad en Hattemerbroek, alwaar aansluiting was op de lijn naar Zwolle. Ook waren er aftakkingen in Vaassen naar de ijzergieterij De Industrie en naar de chocoladefabriek Venz. In de meeste plaatsen lagen er ook fabrieken dicht bij de spoorlijn.
Een paar krantenberichten:
Vaassen 22 Maart 1887:
Als bewijs dat de werkzaamheden van het lokaalspoor Willem III goed vorderen, kan dienen dat de vorige week reeds een locomotief met enige wagens de baan heeft betreden tot de plaats waar het station zal komen te staan, met het leggen van de (resterende) rails wordt de meeste spoed gemaakt.
7 April 1887:
Met genoegen kunnen wij vermelden dat ook heden hier reeds tot aan de Zuukerweg met zandwagens gereden wordt, voor aanleg van den spoorlijn, nog slechts enkele meters en men is het station Epe genaderd.
31 Mei 1887:
Spoorwegongeval te Emst. Juist toen de spoortrein in aankomst was had Harmelink het ongeluk, of de onvoorzichtigheid, met een vracht plaggen achter de fabriek van den heer Julius Doijer den Spoorweg te passeren. Door eene of andere oorzaak wilde de os niet vooruit, zodat de kar met de spoortrein in aanraking kwam. De kar werd verbrijzeld; spanen en plaggen werden meer dan 20 meter weggeworpen. Os en Voerman werden in den sloot geslingert, doch zijn er naar men verneemt, slechts met de schrik vanaf gekomen.
2 September 1887:
Was het voor Epe een feestdag, de zolang voorberijde opening van de lokaalspoorlijn, zou heden plaats hebben. Alle wegen waren toeberijtselen gemaakt om aan hun dorp een recht feestelijk aanzien te geven. Overal wapperden de vlaggen met de driekleur. Op de Stationsstraat waren door de bewoners verschillende erebogen gemaakt, en van lampions voorzien om ‘s avonds de weg te verlichten. Eindelijk kwam de middagtrein aan. Het perron was volgestroomd met notabelen en burgers, ook de Harmonie gaf een welkomsmuziekje, en er waren vele toespraken. Ook bracht Burgemeester Weerts een hulde aan Koning Willem III, die het mogelijk had gemaakt voor deze spoorverbinding.
De spoorlijn bleef in gebruik tot 8 oktober 1950, toen er een einde kwam aan het reguliere treinvervoer tussen Apeldoorn en Zwolle. Tot deze datum werd de spoorwegverbinding gebruikt voor goederen- en personenvervoer. Tot 28 mei 1972 bleef de spoorlijn in gebruik voor goederenvervoer. In de Zomer van 1976 reed de laatste trein over het spoor; hiermee werden de spoorstaven weggehaald. Uiteindelijk werden in het najaar van 1980 de laatste delen van de lijn opgebroken. Nu ligt op dit traject een mooi landelijk fietspad. Langs het traject zijn nog stille getuigen te vinden, zoals het station in Vaassen en verschillende spoorhuisjes.
Dit artikel komt uit "De Eper Canon, Geschiedenis van een gemeente".
2e herziene en uitgebreide druk, (c) 2011 Rotary Club Epe / Ampt Epe
ISBN 978-94-6190-451-5; NUR 693